Mavi Dil Hastalığı hızla yayılıyor

Güney Kıbrıs’ta görülen “Mavi Dil Hastalığı”, Beyarmudu, Yiğitler ve Akıncılar’daki toplam 5 üreticinin sürülerinde tespit edildi. TAK muhabirinin Veteriner Dairesi Müdürü Hüseyin Ataben’den aldığı bilgiye göre, hastalıkla ilgili önlem alındı.

Ataben’in verdiği bilgiye göre, pazartesi günü Beyarmudu köyünde 2 üretici, Yiğitler köyünde 1 üretici ve Akıncılar köyünde 2 üreticinin, ilgili daireye hayvanlarda hastalık belirtisi olduğu yönünde müracaat yapması üzerine, bölgedeki veteriner dairesi ve laborantlar ilgili çiftliklere giderek numune aldı.

Veteriner Dairesi Merkez Teşhis ve Araştırma Laboratuarında yapılan testler sonucu, 5 üreticinin de hayvanlarında mavi dil yönünden antijen pozitiflik tespit edildi.

Ataben’in verdiği bilgiye göre, bugün aynı numuneler kesin tanının konması ve hastalığın serotipinin belirlenmesi için Türkiye Cumhuriyeti Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Ankara’da bulunan Referans Laboratuarı’na gönderildi. Ataben, test sonuçlarının henüz gelmediğini kaydetti.

Mavi Dil Hastalığı’yla ilgili Güney Kıbrıs Veteriner Teknik Komitesi’nin, hastalıkla ilgili Kuzey Kıbrıs Veteriner Teknik Komitesini bilgilendirdiğini ifade eden Ataben, işbirliği çerçevesinde KKTC’de görülen vakaların da Güney Kıbrıs’a bildirildiğini kaydetti.

Ataben, Güney Kıbrıs Veteriner Teknik Komitesi’nin kendilerine bilgi vermesinin ardından, hastalığa neden olan sineklere yönelik ilaçlama yapılmasına rağmen, kuraklık ve hava ısısı nedeniyle hastalığın Kuzey Kıbrıs’ta da görülmesinin önüne geçilemediğini anlattı.

Sınır bölgelerinde yürütülen sinekle mücadele çalışmaları yanında ülke genelinde tüm belediyelerden de görevleri gereği ilaçlama yapılması talebinde bulunduklarını kaydeden Ataben, belediyelerin talep etmesi halinde yardıma hazır olduklarını dile getirdi.

Güney Kıbrıs’la olan yazışmalarla ilgili ilk günden itibaren üretici birliklerinin bilgilendirildiğini anlatan Ataben, sineklerle mücadelenin yasal görevleri olması hasebiyle Temel Sağlık Hizmetleri Dairesine de bilgi verildiğini kaydetti.

Ataben, bugün tüm bölgelerdeki kaza veteriner dairelerinin toplantıya çağırılarak bölgelerindeki hastalık durumu ve yapılacak çalışmalarla ilgili bilgilendiğini dile getirdi.

“HASTALIK GÖRÜLEN BÖLGELERDEKİ HAYVAN HAREKETLERİNE KISITLAMA GETİRİLDİ”

Hastalık çıkan bölgelerde, mezbaha haricinde hayvan hareketlerine kısıtlama getirildiği bilgisini veren Ataben, resmi kontrol ve denetimlerin devam edeceğini ifade etti.

İhbar ve şikayet gelmesi halinde ilgili bölgelere gidilerek yerinde kontrol yapılacağı ve numune alınarak analize gönderileceğini dile getiren Ataben, önümüzdeki günlerde sürecin gelişimi de göz önünde bulundurularak Türkiye’den gelecek rapor ışığında ve Güney Kıbrıs ile işbirliği yapılarak hastalıktan korunmak için aşı uygulamasına gidilip gidilmeyeceğine karar verileceğini anlattı.

“GÜNEY İLE ORTAK HAREKET KONUSUNDA MUTABAKATA VARILDI”

Güney ile ortak hareket konusunda mutabakata varıldığını dile getiren Ataben, hayvancıları çiftliklerinde bio-güvenlik konusuna önem vermeye, sağlık durumuna emin olmadığı çiftliklerden hayvan alımına gitmemeye ve hastalık belirtisi görmeleri halinde acilen ilgili Veteriner Dairesi’ne bilgi vermeye çağırdı.

Mavi Dil Hastalığı’nın hayvandan hayvana bulaşmadığı gibi hayvandan ya da hayvanın eti ve sütünden insanlara bulaşmadığını hatırlatan Ataben, hastalığın sadece sokucu sineklerle hayvanlara bulaştığını kaydetti.

Ataben, hastalığın küçükbaş hayvanlarda ölüme neden olduğunu kaydetti

Mavi Dil Hastalığı nedir?

Mavi dil ya da Blue tongue, sokucu sinekler (culicoides soyu) ile nakledilen, evcil (sığır, koyun, keçi, deve) ve bazı yabani geviş getirenlerde görülen ve konjesyon, ödem, hemoraji ile karakterize bir enfeksiyondur.^[2]Etken Reoviridae ailesinin Orbivirus cinsinde Bluetongue virus grubu içerisindedi

Etken “Tatarcık” olarak bilinen sokucu sineklerin (Culicoides) hasta hayvandan emerek aldıkları kanda bulunur ve aynı sineğin sağlıklı bir hayvandan kan emmesi sonucu sağlam hayvana geçer. Bu sinekler özellikle yağmurlu yaz günlerinin ardındaki rutubetli gecelerde aktiftirler. Hasta boğaların spermalarıyla da virüs sağlıklı ineklere bulaşabilmektedir ki bulaşmada dikkat edilmesi gereken önemli yollardan biridir. Sığırlar belirgin bir hastalık belirtisi göstermeksizin virüsü kanlarında taşırlar ve hastalığın koyunlara bulaşmasında önemli rol oynarlar. Etken sokucu sineklerin olmadığı zamanlarda dahi sığır kanında 14 hafta aktif olarak kalabilmektedir.

Klinik bulgular yani hastalığın belirtileri ve otopsi bulguları yol gösterici olsa da kesin teşhis ancak laboratuvar muayeneleri ile konabilir. Bunun için laboratuvara marazi madde (hastalıktan ölen ya da ölmeden kesilen hayvanlardan alınan iç organ parçaları) gönderilmelidir. Bunlar, dalak, lenf yumrusu, karaciğer, tonsil, dil ve dudak parçalarıdır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus, virolojik muayene için gönderilen materyalin herhangi bir kimyasal koruyucu konmadan buz içinde soğuk zincirde, patolojik muayene için ise gönderilen materyalin %10’luk formol içinde, tamamı formole batacak şekilde gönderilmesidir. Hastalığın ateşli döneminde OPG ve/veya EDTA adı verilen sıvı içerisine alınarak gönderilen kan en önemli teşhis materyalidir. İyileşen hayvanlardan alınan kan serumları da hastalığın teşhisinde önemlidir. Ayırıcı teşhiste Mavi Dil hastalığı, koyunlarda Şap, çiçek grubu hastalıklar, zehirlenmeler ile sığırlarda sığır vebası, şap ve ishalle seyreden viral hastalıklarla (Bovine viral diyare gibi) karışır.

Hastalıkla mücadelenin esasını, karantina, hasta hayvanların imhası ve sokucu sineklerle mücadele ile birlikte aşılamalar teşkil eder.

Aşılar ilkbaharda ve kırkımdan 3-6 hafta önce uygulandığında daha fazla bağışıklık sağlar. Ancak aşının koçlarda geçici kısırlık yapması nedeniyle koçlar, koç katımından sonra aşılanmalıdır. Mavi dil aşısı gebe hayvanlarda da yavru atmalara ve anomalili kuzu doğumlarına neden olduğundan gebe hayvanlara da aşı uygulaması tavsiye edilmez.

Hastalığı geçiren hayvanlar 2 yıl kadar bağışıklık kazanır. Bu hayvanlar ağız sütü (kolostrum) vasıtasıyla bağışıklığı sağlayan antikorlarını yavrularına da geçirebilirler. Bu yavrular 6 ay kadar bağışık kalırlar. Bu sebeple hastalığa karşı yapılan aşıların 6 aylıktan küçük kuzulara yapılmaması gerekir. Damızlıkta kullanılan boğa ve koçların özellikle suni tohumlamada kullanılanların belli zaman aralıklarıyla muayenelerinin yapılması ve Mavi Dil yönünden negatif olan hayvanların kullanılması gereklidir. Aksi taktirde hastalığın çok geniş sahalara yayılması önlenemeyecektir. Hastalığın tamamen ortadan kalkması, başka bir deyişle hastalığın eradikasyonu için hasta hayvanların kesime gönderilmesi de uygun bir çözümdür.