Sosyal medyaya kapsamlı denetleme getirecek yasa hazırlığı tartışma yarattı. Hükümet gerekli durumda bu mecralara yönelik etkili bir yaptırım mekanizmasına zaten sahip. Verilere göre, bir yılda 408 bin sitenin erişimi engellendi. 50 bin içerik kaldırıldı. Bu durum ‘O halde böyle bir düzenlemeye ne gerek var’ yorumlarına neden oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sosyal medyaya yönelik düzenleme için “Parlamentomuzdan bu tür sosyal medya mecralarının tamamen kaldırılmasını, kontrol edilmesini istiyoruz. Erişim engeli ile adli ve mali yaptırımlar dahil her türlü yöntem devreye sokulacak” sözlerinin ardından AK Parti’nin hazırladığı taslağa dair detaylara ulaşıldı. Ancak İfade Özgürlüğü Derneği’nin ‘EngelliWeb 2019: Buz Dağının Görünmeyen Yüzü’ adlı raporu, sosyal mecralar için var olan denetim sisteminin yeterli olduğunu ortaya koydu. Gerektiğinde etkili önlemlerin alınabildiğini gösteren raporda Türkiye’den erişime engellenen internet siteleri, haber, sosyal medya hesap ve içerikleriyle ilgili istatistiki veriler açıklandı. Raporda geçen yıl sonu itibarıyla Türkiye’den 408 bin 494 internet sitesinin erişime engellendiği belirtildi. Ayrıca geçen yıl sonu itibarıyla 130 bin URL adresine, 7 bin Twitter hesabına, 40 bin Tweet’e, 10 bin YouTube videosuna ve 6 bin 200 Facebook içeriğine de 5651 sayılı Kanun ve diğer hükümlere istinaden erişim engellendi. Yine aynı dönemde 50 bin kadar içeriğin erişim engelleme kararları sonrasında içerik sağlayıcılar tarafından yayından kaldırıldığı tespit edildi.
TWİTTER’A BAŞVURULARIN ÇOĞU TÜRKİYE’DEN
Geçen yıl içinde Türkiye’den toplam 61 bin 49 alan adı erişime engellendi. Bunların yüzde 70’i 42 bin 145 alan adıyla Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) başkanı tarafından 5651 sayılı Kanun’un sekizinci maddesi kapsamında erişime engellendiği ifade edildi. Hakimlik, savcılık ve mahkeme kararlarıyla da 16 bin 797 alan adına erişim engellendiği belirtildi. Geçen yıl 5651 sayılı Kanun’un dokuzuncu maddesi dayanak gösterilerek 223 farklı sulh ceza hakimliği tarafından verilen toplam 888 farklı kararla erişime engellenen 5 bin 599 haber adresi (URL) bulunuyor. Bunlardan 3 bin 528 tanesi haber siteleri (içerik sağlayıcıları) tarafından erişim engeli kararı sonrasında yayından kaldırıldı. Çalışmada sosyal medya şirketlerinin şeffaflık raporları da değerlendirilidi. 2012 başı ve 2019 birinci yarı yıl sonu itibarıyla Twitter’a dünya genelinde gönderilen 7 bin 396 mahkeme kararından toplam 5 bin 487 (yüzde 74’ü) mahkeme kararı Türkiye’den yollandı. Türkiye bu kategoride birinci sırada yer alırken, 1096 kararla Rusya ikinci, 336 kararla Brezilya üçüncü sırada bulunuyor. Dünya genelinde diğer çıkartma taleplerine bakıldığında Twitter’a toplam 66 bin 7 talep gönderildiği ve bu taleplerden en fazlasının, 30 bin 769 (yüzde 46’sı) taleple Türkiye’den gönderildiği belirtildi. 14 bin 284 taleple Rusya ikinci, 6 bin 435 taleple Japonya üçüncü sırada.
YENİ DÜZENLEME NE GETİRİYOR?
BTK ‘KAMU YARARINA’ BAKARAK UYGULAMALARI ENGELLEYEBİLECEK
AK Parti’nin 15 Temmuz’a kadar çıkarmayı planladığı sosyal medya düzenlemesinin detayları belli oldu. Sözcü’nün aktardığına göre iki yasada yapılacak değişiklik Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) geniş yetkiler getiriyor. Yasa taslağı, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’na ‘şebekeler üstü hizmet’ tanımı getirilmesini öngörüyor. Bu “İnternet erişimine sahip abone ve kullanıcılara, işletmecilerden veya sağlanan internet hizmetinden bağımsız olarak bir yazılım vasıtası ile sunulan; sesli, yazılı, görsel iletişim kapsamındaki kamuya açık elektronik haberleşme hizmetleri veya yazılım platformu vasıtasıyla sunulan uygulama hizmetleri” şeklinde tanımlanıyor.
Temsilcilik açma zorunluluğu: WhatsApp, Netflix ve Telegram gibi uygulamaların tanımlandığı ve kanuna eklenmesi öngörülen madde ile BTK’ya bu tür uygulamaların engellenmesi izni veriyor. Twitter, Facebook, Youtube ve Instagram gibi platformlara Türkiye’de temsilcilik açma zorunluluğu getiriliyor.
Veriler Türkiye’de saklanacak: Düzenlemeyle sosyal medya şirketleri Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırmakla yükümlü tutulacak. Verileri Türkiye’de bulundurmayan şirketlere 1 milyon liradan 5 milyon liraya kadar idari para cezası uygulanacak.
İçeriği 24 saatte kaldırmayana ceza: Hukuka aykırılığı hâkim veya mahkeme kararı ile tespit edilen içerikleri bildirime rağmen 24 saat içinde içeriği çıkarmayan veya içeriğe erişimi engellemeyen sosyal ağlar tazminat ödeyecek.
TİKTOK'A GÜVENLİK AÇIĞI İNCELEMESİ
Kişisel Verileri Koruma Kurulu, sosyal medya uygulaması TikTok hakkında, veri güvenliği açığı iddiaları üzerine resen inceleme başlattı. Kurul, fotoğraf, video paylaşım ve mesajlaşma uygulaması TikTok hakkında son günlerde basın-yayın organlarında yer alan “kişisel verilerin korunmasına yönelik veri güvenliği açığı” haberleri ve ihbarlar üzerine harekete geçti. Kurul, TikTok hakkında resen inceleme başlattı. Kurul daha önce, veri ihlalleri sebebiyle Facebook’a toplam 3 milyon 250 bin lira idari para cezası uygulanmasına karar vermişti.
MECLİS'TE NETFLİX'E ERİŞİM ENGELİ
Sosyal medyaya yönelik yeni düzenleme gündemdeyken TBMM çalışanları kampüs içinde Netflix engellemesiyle karşılaştı. Meclis’in internet sağlayıcılarından Netflix’e ulaşmaya çalışanlar “Bu siteye ulaşılamıyor. netflix.com ana makinesinin yanıt vermesi çok uzun sürdü” yazısı ile siteye erişim sağlayamadı. Bilgi İletişim Başkanlığı’ndan yetkililer, çalışma siteleri hariç tüm sitelere engel konulduğunu aktarırken; YouTube, Twitter, Instagram gibi sitelere ulaşılabiliyor.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.