Cezayir Meclisi, Fransız sömürgeciliğini suç sayan yasayı onayladı

Cezayir Meclisi, Fransa'nın ülkeyi sömürgeleştirmesinin suç olduğunu ilan eden ve Paris'ten özür ile tazminat talep eden yasayı oy birliğiyle onayladı.

Cezayir Devlet Televizyonu'nun haberine göre yasayla ayrıca sömürgeciliğin yüceltilmesi de suç sayılıyor.

Oylama, iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin giderek gerilmesinin son işareti.

Bazı gözlemciler, ilişkilerin, Cezayir'in 63 yıl önce bağımsızlığını kazanmasından bu yana en düşük seviyede olduğununu belirtiyor.

Fransa'nın 1830-1962 yılları arasında Cezayir'i sömürgeleştirmesi toplu katliamlar, büyük çaplı sürgünler ve kanlı bir bağımsızlık savaşıyla sonuçlandı.

Cezayir'e göre, savaşta 1,5 milyon kişi hayatını kaybetti.

Fransız tarihçiler ise ölü sayısının çok daha az olduğunu söylüyor.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron daha önce Cezayir'in sömürgeleştirilmesinin "insanlığa karşı işlenmiş bir suç" olduğunu kabul etmiş ancak özür dilememişti.

Meclis'te 'Yaşasın Cezayir' sloganları

Fransız haber ajansı AFP'ye göre, Cezayir Meclisi'nde milletvekilleri yasa tasarısının görüşülüğü oturumda, ülke bayrağının renklerinde eşarplar taktılar ve tasarının kabul edilmesini alkışlarken "Yaşasın Cezayir" şeklinde sloganlar attılar.

Tasarıda, Fransa'nın "neden olduğu trajediler" için "yasal sorumluluğu" olduğu; "tam ve adil" tazminatın "Cezayir devleti ve halkının devredilemez bir hakkı" olduğu belirtiliyor.

Fransa henüz oylama hakkında yorum yapmadı.

Cezayir'deki karar, Batılı güçlerin kölelik ve sömürgecilik için tazminat ödemeleri ve halen müzelerinde sakladıkları yağmalanmış eserleri iade etmeleri yönünde baskıların arttığı bir dönemde alındı.

Cezayirli milletvekilleri de Fransa'dan, 16. yüzyıldan kalma, Baba Merzoug olarak bilinen ve "Kutsanmış Baba" anlamına gelen, ülkelerinin başkenti Cezayir'in koruyucusu olarak kabul edilen bronz bir kanonu iade etmesini talep ediyor.

Fransız kuvvetleri 1830'da üçüncü denemelerinde şehri ele geçirdi ve şu anda Fransa'nın kuzeybatısındaki liman kenti Brest'te bulunan topu söktü.

Fransa, 2020'de 19. yüzyılda Fransız sömürge güçlerine karşı direnirken öldürülen 24 Cezayirli savaşçının kalıntılarını iade etti.

Cezayir ise geçtiğimiz ay, adalet ve tazminat için Afrika devletlerinin katıldığı bir konferansa ev sahipliği yaptı.

Cezayir Dışişleri Bakanı Ahmed Attaf, yasal bir çerçevenin, iadenin "ne bir hediye ne de bir lütuf" olarak görülmemesini sağlayacağını söyledi.

Cezayir ve Fransa arasındaki diplomatik ilişkiler geçen yıl, Macron'un Fransa'nın Batı Sahra'daki Fas egemenliğini tanıdığını ve tartışmalı bölge için sınırlı bir özerklik planını desteklediğini açıklamasıyla bozuldu.

Cezayir, Batı Sahra'daki bağımsızlık yanlısı Polisario Cephesi'ni destekliyor ve cephenin başlıca müttefiki olarak görülüyor.

Daha sonra Fransız-Cezayirli romancı Boualem Sansal, Cezayir Havaalanı'nda tutuklandı ve beş yıl hapis yattıktan sonra geçen ay Cezayir Devlet Başkanı Abdelmadjid Tebboune tarafından affedildi.

Savcılar, Sansal'ın, Cezayir'in sınırlarını sorgulayan açıklamalar yaptığı için ulusal güvenliğe zarar verdiğini söylemişlerdi.

Bu haber, BBC gazetecileri tarafından hazırlandı ve kontrol edildi. Bir pilot proje kapsamında çevirisinde yapay zekadan da faydalanıldı.