Kıbrıs’ta yürütülen arkeolojik çalışmalarda, adanın en eski yerleşimi olduğu düşünülen 20 yuvarlak yapının kalıntıları ortaya çıktı. Yerleşim, MÖ. 9. bin yıla tarihleniyor.
Kıbrıs’ın güney sahili yakınlarında yer alan Ayios Tychonas bölgesinde aynı zamanda evcilleştirilmiş kedi ve köpek kalıntıları da bulundu. Günümüzden önce 11.200 ila 10.600 yılları arasında kullanılan köyde çanak çömlek yapılmamış fakat küçük yaban domuzları ve kuşlar avlanmış.
Kazıyı yürüten ekibin başında bulunan Francois Briois ve Jean-Denis Vigne, çoğu evin içinde ocak ve 30 ila 50 kilogram arasında değişen öğütme taşı bulunduğunu belirtiyor.
Ayios Tychonas kazı ekibi (F: Department of Antiquities, Republic of Cyprus)
11.000 yıllık köyde aynı zamanda, büyük çeşitlilik gösteren taş aletler, taş kaplar ve deniz kabuğundan yapılmış boncuk ve takılar da bulundu.
Çapları 3 ya da 6 metre arasında değişen evler, topraktan yapılmış ve ahşap direklerle güçlendirilmiş. Tabanlar ise çoğu zaman sıvayla kaplanmış. Yerleşimde emmer buğdayı ve bazı ilkel tahıllar tüketilmiş.
Evler, yaklaşık beş yıl önce bulunmuş olan 10 metrelik kamusal bir yapının çevresinde dairesel bir form verecek şekilde inşa edilmiş. Gelecekte yapılan araştırmalar ve kazıların, köyün büyüklüğü hakkında da bilgi vermesi bekleniyor.
Araştırmacılar, buldukları köydeki, organizasyonun, mimarinin, taş aletlerin, tarım kalıntılarının ve avlanma tekniklerinin, daha önceden Erken Çanak Çömleksiz Neolitik (11.500 – 10.500) Levant’ta bilinen kültürle oldukça benzer olduğunu söylüyor.