Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Akova, Çin’de geliştirilen Covid-19 aşısının ilk gönüllü uygulamasına ilişkin DHA’ya konuştu.
Prof. Dr. Akova, geçen hafta perşembe günü başladıkları aşılama çalışmalarında öncelikle yüksek riskli grupta aşılamayı tercih ettiklerini, bu nedenle önceliği sağlık çalışanlarına verdiklerini söyledi.
Prof. Dr. Akova, 1200 gönüllü sağlık çalışanında öncelikle aşılama yapacaklarını hatırlatarak şunları söyledi: “Bizim dışımızdaki diğer 24 merkezde de yapılacak bu aşılar. Hacettepe aşılamaya ilk başlayan ve koordinatör merkez. Bu hafta içinde İstanbul’da bir ya da birkaç merkezde çalışmaya başlamayı planlıyoruz. Daha sonra diğer merkezlerle peyderpey çalışmaya başlayacağız. Bu merkezlerin henüz çalışmaya başlamamasının temel sebebi bürokratik bir takım işlemler. Bu çalışmanın esas ana destekleyicisi Sağlık Bakanlığı’na bağlı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı. Dolayısıyla onların görevlendirdiği bir aracı kurum var. O aracı kurum aracılığıyla bu hastanelerle bir takım kontratlar imzalanıyor. Onunla ilgili bazı gecikmeler oldu; ama bu hafta içinde çözüleceğini düşünüyorum.”
‘Halsizlik, kırgınlık’
Prof. Dr. Akova, aşı olmak için başvuran gönüllülere çeşitli testler yaptıklarını belirterek süreci şöyle anlattı: “Çok sayıda gönüllüyü bir anda aşılamak istemiyoruz açıkçası. Hem kontrolü kolay sağlamak hem de bu kişilere daha rahat bir hizmet sunmak için. Şimdiye kadar 20 civarında gönüllüyü aşıladık, bunların hepsi sağlık çalışanı. Bu kişilerden aşı yapmadan önce kanlarını alıyoruz, antikor olup olmadığını tespit ediyoruz. Aynı zamanda PCR testiyle belirtisiz de olsa virüs taşıyıp taşımadıklarına bakıyoruz. Bize başvuran gönüllüler içinde ikisinin antikoru pozitif çıktı. Yani onlar belirtileri olmadan hastalığı geçirmişler. Bu nedenle bu iki kişiyi aşılamadık. Ama geri kalan gönüllülerin hepsi ilk doz aşıları oldular. Aradan geçen beş gün içinde çok şükür ciddi bir yan etki ile karşılaşmadık. Ufak tefek şeyler var tabii; hafif halsizlik, kırgınlık, aşı yapılan yerde ağrı gibi. Ama bunlar tüm aşılarda olduğu gibi beklenen yan etkiler. Şimdilik bir sorun yok.”
Prof. Dr. Akova, sağlık çalışanları dışındaki diğer gönüllülerden henüz resmi olarak talep almadıklarını belirterek “Haberdar olan vatandaşlarımız bizlere ulaşıp gönüllü olmak istediklerini söylüyorlar ve taleplerine ilişkin bir liste yapıyoruz. Aşıyı geniş kapsamda yapmaya karar verdiğimiz anda onlara geri döneceğiz” dedi.
‘Yedi ay kadar sürecek’
Prof. Dr. Murat Akova, aşının gönüllülere iki doz halinde uygulanacağını bilgisini vererek şunları söyledi: “İlk aşıyı alan kişilere 14 gün geçtikten sonra aynı aşıdan bir doz daha yapacağız. 28 ve 42’nci günlerde kan alacağız ve kanlarında antikor olup olmadığına bakacağız. Ayrıca periyodik olarak bu kişilerde PCR’la virüs olup olmadığına bakacağız. Gönüllülerin bir kısmında ‘T hücre bağışıklığı‘ dediğimiz antikor dışında vücutta gelişen bir bağışıklık var mı, ki o bağışıklığın daha uzun süreli olacağı var, ona bakacağız. Periyodik olarak bu hastalar izlenecekler, muayene edilecekler, telefonla izlenecekler. Yan etki varsa bize hemen bildirecekler. Güvenlik analizlerini yapacağız. Oldukça uzun bir süreç, yedi ay kadar sürecek. Belki daha sonrasında da takip edeceğiz. İşin henüz başındayız ve bir şey söylemek için çok erken.”
Akova, söz konusu aşının Çin’de otoriteler tarafından acil kullanım onayı aldığını hatırlatarak “Çin’de asker ve sağlık personeli için de uygulanıyor diye biliyoruz ama kaç kişiye uygulandı bilgimiz yok. Henüz elimize güvenlik verisi ulaşmadı. Çok ağır ve ciddi yan etki ile karşılaşılmadı” dedi.