Çevre Bakanlığına Açıktan Sorular

(Cevap vermek zorunda değilsiniz!) Çevre konularına duyarlılık çok önem arz ediyor. Görüldü ve kanıtlandı ki bu iş “Let’s Do İt” gibi, kırk yılda bir yapılan kampanyalarla önü alınacak gibi değildir. Hükümet programlarında yazıldığı gibi eğitim sistemine bu olgu yedirilmeli, aile birliğinde kültür ve bilinç haline getirilmeli, caydırıcı yasalar ve denetimle taçlandırılmalıdır. 1983 Kurucu Meclis ve günümüze değin 20 hükümet programına bir göz attım. Özellikle çevreye dikkat kesildim. Hemen hemen, bir önceki program sonrakinin aynisi gibi. Yaşanan gelişmelerle vaatler de artmış ve çağdaşlaşmış. Kısa bir süre önce Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’na, Bilgi Edinme Hakkı Yasası kapsamında bir dilekçe vermiş ama maalesef bilgi yerine, Bilgi Edinme Hakkı Yasası’nı ve ilgili tüzüklerini hiç okumadığı, hatta hiç görmemiş olduğu cevabi yazısından açıkça belli olan bir müdirenin talihsiz cevabı ile karşılaşmıştım. Bu yüzden tekraren bilgi alma amacı ile soru sorma gereksinimini ne yazık ki duymuyorum. Sinir olmaya hiç niyetim yok. Onlar okuyup cevap vermeyeceğine, halk okusun ve neler yapıl(ma)dığını öğrensin daha iyi değil mi? Hükümet Programları birbirlerinin benzerleri olduğundan en sonuncusuna yani 2013 CTP-BG, DP-UG Hükümet Programına eğildim. Önce yazılanlara bakıp, sonra da etrafımıza bakalım. Yolda yürürken, arabada giderken neler gördüklerimizi düşünelim. Programda yazanları soruya çevirip kendi kendimize soralım? Çevre Yasası tadil edilip ve hükümetin çevre politikasına güç katacak günümüze ve ileriye yönelik tüzükler zaman kaybedilmeden çıkarılması sağlandı mı? Çevre Yasası’nı düzenleyerek ihmalde bulunmak suretiyle çevrenin kirletilmesine neden olanlar ile ilgili yasal yaptırımlar hayat geçirildi mi? Teknecik ve Kalecik Aksa elektrik santrallerinin filtrelerinin hemen takılması yanında, kaliteli mazot alımı için gereken çalışmalar başlatıldı mı? Çevreye yapılacak olan tahribat ve çevre kirliliği ile mücadele kapsamında Çevre Koruma Dairesi bünyesinde Çevre mühendislerinden oluşacak teknik/uzman personel kadrosu oluşturuldu mu? Çevre Yasası’na istinaden KKTC genelinde atık su tesislerinin kurulması için gerekli olan plan ve projeler yerel yönetimler ile birlikte hazırlandı mı? Bu bağlamda, Yeni Erenköy, Aslanköy, Akdoğan gibi bölgelerde doğal arıtma tesisleri için hazırlanan projeler hayata geçirildi mi? Güngör düzenli depolama alanına geri dönüşüm ve ayrıştırma tesisinin inşası gerçekleşti mi? Yerinde ayrıştırmaya yönelik çalışmalar pilot bölge temelinde uygulamaya konuldu mu? Dökme yüklerin kontrolüne yönelik denetimler ve çalışmalar Gazimağusa Limanı özel örneğinde hayata geçirildi mi? Büyük tesislere acil müdahale planlarının yaptırılması yanında çevremize zarar verecek olası felaketlere ve büyük kazalara yönelik acil eylem planları hazırlandı mı? Kirli yatırımlar ile ilgili yasal mevzuatın yeniden düzenlenmesi için çalışma yapıldı mı? Çevre dersi Milli Eğitim kapsamına alınarak okul öncesinden başlayarak farklı yaş gruplarından hareketle düzenlenecek eğitim ve atölye çalışmaları ile geleceğin çevre gönüllüleri yetiştiriliyor mu? Çevreye karşı sorumlu ve duyarlılık yaratmak adına her türlü çalışma resmi kurumlar ve ilgili sivil toplum ve çevre örgütleri ile işbirliği yapılıyor mu? Tüm uygulama ve politikalarda ilgili sivil toplum ve çevre örgütleri ile işbirliği yapılıyor mu? Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı bünyesinde, Reform Yönetim Grubu’nda koordine edilecek olan AB ile uyum çalışmaları kapsamında, şu hedefler de hayata geçirilecekti:

1. Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın yürüttüğü uygulamaların katılımcı, şeffaf ve hesap verebilirlik çerçevesinde yapılması sağlanıyor mu? Bu sebep ile Bakanlar Kurulu tarafında onaylanmış olan Çevre Politikası Bildirgesinde yer alan sürdürülebilir kalkınma, AB standartlarıyla uyumlaştırma ve ortaklaşa çevre yönetimi esas alınıyor mu?
2. Sürdürülebilir kalkınma ilkesi çerçevesinde, çevreye olumsuz etki yapabilecek her türlü plan, program ve projenin, fayda ve maliyetleriyle çevresel olguların ortak bir çerçeve içinde değerlendirilmesini gerçekleştirecek çalışmaların yapılması ve bu çalışmaların denetlenmesi ve izlenmesi sağlanıyor mu?
3. Çevre ile ilgili ve 18/2012 sayılı Çevre Yasası’nın bir gereği olan Kirleten Öder prensibi için çalışmalar tamamlandı mı?
4. Çevresel Etki Değerlendirme raporlarına yönelik değerlendirmeler anında halkın bilgisine getiriliyor mu? Özellikle çevresel etkileri büyük olan projeler ile ilgili toplantılarda kamuoyunun her tür gelişmeden haberdar edilmesi sağlanıyor mu? Bu sebeple AB uyum çalışmaları çerçevesinde hazırlanmış olan taslak Çevresel Etki Değerlendirme Tüzüğü onaylandı mı? Uygulanıyor mu?
5. Çevrenin korunmasının, bunu öncelik olarak addeden devlet, üniversiteler ve sivil toplum örgütlerinin de dâhil edileceği bir toplumsal bilinçlendirme politikası hazırladı ve uygulamaya başladı mı?
6. Ülkede yaşam kalitesinin artırılması, çevre ve insan sağlığının korunması sağlanırken gelişmenin yaratacağı olumsuzlukların planlı ve kararlı bir biçimde önüne geçilmesi sağlanacak mı?
7. Çevre ile ilgili yerel yönetimler ile işbirliği içinde ortak hareket ediliyor mu?
8. Ülkemizde büyük bir çevre felaketi olarak görülen taş ocakları işletmeleri denetim ve kontrol altına alınarak, tahrip edilen yerlerin süratle restorasyonunun yapılmasına başlandı mı?
9. CMC bölgesindeki atıklarla ilgili projeler destekleniyor mu? Uygulanan var mı?
10. Çevre denetimleri artırılacak ve kamuoyu ile denetim sonuçları paylaşılacaktı. Geçmiş yıllara oranla ne kadar arttı? Ne kadar ceza kesildi? Yeterli mi?
11. Özel çevre koruma alanları ile ilgili hazırlanan yönetim planları “Natura 2000” esasları baz alınarak yürürlüğe konuldu mu?
12. Özel çevre koruma alanları içinde başlatılmış olan bilgi merkezleri tamamlandı ve faaliyete başlandı mı?
13. Bilginin paylaşılması ve çevre ile ilgili envanterin oluşturulması için gerekli olan veri tabanı çalışmaları tamamlandı mı? Çalışmaların son durumu nedir?
14. Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığının kapasitesi artırılarak daha etkin ve verimli çalışacak şekilde gerekli olan oluşumun yapılması sağlandı mı? Ne tedbirler alındı?
15. Ülkemiz koşulları gözetilerek hazırlanmış olan taslak Su Yönetim Yasası ile birlikte Su politikası tamamlandı mı? Yürürlüğe konuldu mu?
16. Ülkemizde faaliyette bulunan atık su arıtma tesislerinden çıkan suyun standartlarının ve çamurun kullanılmasına ilişkin tüzüğün Bakanlar Kurulu tarafından onaylanması ile yerel yönetimlerle işbirliği içinde gerekli olan uygulamanın yapılması sağlandı mı?
17. Su ile ilgili dairelerin yeniden yapılandırma sürecinde ele alınarak günümüz koşullarına göre daha etkin ve verimli çalışmasını sağlayabilecek yapının oluşturulması sağlandı mı?
18. Katı Atık sektöründe 2008 yılında hazırlanmış ve Bakanlar Kurulu tarafından onaylanmış olan Katı Atık Yönetim Planı yeniden incelenerek gerekli olan güncelleme yapılması sağlandı mı?
19. Tıbbi atıkların bertarafına ilişkin mevcut tesisin kapasitesi artırıldı ve KKTC geneline yaymak üzere gerekli olan plan ve program tamamlandı mı?
20. Ülkemizde yapılacak olan plan ve programların çevre üzerine yaratacağı etkinin değerlendirilmesine ilişkin Stratejik Çevresel Değerlendirme Tüzüğü tamamlanarak Bakanlar Kurulu tarafından onaylandı mı?
21. Hava kalitesi izleme ağı istasyonlarından hava kirliliği sürekli takip ediliyor ve egzoz emisyon ölçümleri sıkı kontrol altında tutuluyor mu?
22. Halk sağlığını ve çevre sağlığını olumsuz yönde etkileyen elektrik santrallerinin bacalarına filtre takılması ve akaryakıt kalitesinin iyileştirilmesi için başlatılmış olan çalışmanın ivedilikle tamamlanması için kurumlar arası işbirliği sağlanıyor mu? AKSA filtresi Aralık ayında faaliyete geçecekti. Son durumu nedir?
23. Yaşam kalitesinin artırılması ve insan sağlığının korunması açısından kimyasal maddelerin imalatı, ithal edilmesi ve kullanılması sonucu oluşabilecek insan ve çevre için potansiyel zararları ve riskleri kontrol etmek ve yönetmek için hazırlanmış olan ve 11 Ocak 2013 tarihinde hazırlanan taslak Kimyasallar Yasası yürürlüğe girdi mi?
24. Kimyasalların etkin denetimi ve envanterin oluşturulması için ihtiyaç analizi yapıldı ve ilgili mevzuat tamamlanarak yürürlüğe konuldu mu?
25. Ülkemizde sanayi kirliliğinin kaynağından önlenmesi, çevre dostu gelişim, temiz ve etkili üretim teknolojilerinin kullanımı için mevzuat çalışmaları bitirildi mi? Gerekli olan izleme ve denetleme sisteminin oluşturulması sağlandı mı?
26. Belirli bir eşiğin üzerindeki gürültü sadece refah değil bunun yanı sıra insan sağlığını da etkilemektedir. Bu bağlamda gürültü ile ilgili mevzuat çalışmaları sonuçlandırıldı mı? Denetim mekanizması güçlendirilerek gerekli olan tedbirler alınıyor mu?
27. İklim değişimi dünyamızın karşı karşıya olduğu en büyük çevresel, sosyal ve ekonomik tehditlerden biridir. Bu bağlamda iklim değişikliği politikasının oluşturulması için kurumlar arası işbirliğine başlandı mı? Politika oluşturuldu mu?

NOT: Bu soruları halk eliyle, Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’na havale ediyorum. Tez zamanda suallerime cevap bekler, en derin saygı ve sevgilerimi sunar, çalışmalarınızda başarılar dilerim. Bir da merakım var. Acaba bu açık mektup, Bilgi Edinme Hakkı Yasası çerçevesinde değerlendirilir mi?