Türk Tabipleri Birliği (TTB) Covid-19 İzleme Kurulu, Türkiye’de ilk vakanın resmi olarak açıklanmasından bu yana geçen 11 aylık süreci kapsayan değerlendirmesini duyurdu.
Online düzenlenen toplantının açılış konuşmasını yapan TTB Merkez Konseyi Başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı, hastalığa değil topluma odaklanmanın ve birinci basamak sağlık hizmetlerinin öneminden bahsetti.
Toplantıda değerlendirme raporunu TTB İkinci Başkanı Doç. Dr. Ali İhsan Ökten sundu.
Pandemi sürecinde birinci basamak sağlık hizmetlerinin yürütülmesindeki sorunlardan bahseden ve halk sağlığı görevlerinin entegrasyonuna ayrı bir parantez açan Ökten, şöyle konuştu: “İlk basamakta etkili mücadele için ücretsiz hizmet, dar bölgede geniş hizmet yöntemi, ekip hizmeti, sözleşme değil devlet görevliliği, ev ziyaretleri, sağlık hizmetinde eşgüdüm ve işbirliği gibi koruyucu sağlık hizmetlerini önceleyen yeni bir sosyalizasyon programı gereklidir.”
Bu hızla iki yıl sürebilir
Rapordaki başlıklardan biri bağışıklama oldu.
Ökten, Türkiye’de aşı dozlarının yetersizliği, MHRS randevu sistemi ve karekod uygulamasında yaşanan sorunlar ile birinci basamak sağlık hizmetlerinin ihmal edilmesi sonucu aşılamanın birinci aşamasının dahi tamamlanamadığını söyledi.
Bu hızla devam edildiği takdirde toplumun 60 milyonluk kesitinin ancak iki yılda aşılanabileceğini vurgulayan Ökten, “Pandemide nasıl bir eşitsizlik varsa, aşılamada da benzer bir eşitsizlik söz konusu” dedi.
Ökten, özellikle coğrafi inceleme sonucunda büyükşehirlerde yüzde 70-90 arasında seyreden 75 yaş üstü aşılama oranlarının doğu illerinde yüzde 30’un altında olduğunu aktardı. Ökten, TTB’nin önerilerini de şöyle ekledi:
- En kısa sürede en az 120 milyon doz aşıyla toplumsal bağışıklık sağlanmalıdır.
- Türkiye’de mutasyon analizleri Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanmalıdır.
- Coğrafi bölgelere göre ve yaş gruplarına göre hasta ve ölüm sayıları Sağlık Bakanlığı tarafından verilmelidir.
- Aşının doz başına ödenen para yurttaşların vergisinden ödendiğinden, bu ticari bir sır değildir ve açıklanmalıdır.
- Pandemide olduğu gibi aşılamada da sosyo-ekonomik desteklerle bölgesel ve her türlü eşitsizlikler giderilmelidir.
Eğitim: Okullar açılsın
Eğitim başlığında dokuz aydır yürütülen çalışmalardan çıkan sonuçları Ökten şöyle sıraladı:
- Okulların kapanması Covid-19 yayılımını azaltmadı.
- Okulların açılması Covid-19 olgularını artırmadı.
- Okulların bu salgında hastalığın ana yayılma merkezi olmadı.
- Okullarda görülen olguların toplumdaki yayılmanın bir yansımasından ibaret oldu.
Yüz yüze eğitime ara verilmesinin öğrenci, veli ve öğretmenler üzerindeki olumlu-olumsuz etkilerini kıyaslayan Ökten, okulların önlemler alınmak koşuluyla açılması gerektiğini dile getirdi.
Ökten’in sunumunun ardından basın toplantısına katılan hekimler kısa katkılarda bulundu.
Fazladan ölümler
TTB Covid-19 İzleme Kurulu üyesi Uzm. Dr. Nasır Nesanır, Türkiye’de fazladan ölümlere ilişkin resmi verilerden çıkan iki sonucu tablolarıyla anlattı:
- Nüfusun yüzde 35.6’sını oluşturan 10 ilde 15 Mart 2020-31 Aralık 2020 tarihleri arasında son üç yıl ortalamasına göre 36 bin 549 fazladan ölüm yaşandı.
- 2015-2019 döneminde ortalama 889 bin olan, 2019’da 830 bin olan nüfus artışı, 2020’de 657 bin olarak kaydedildi.
‘Buna muhtacız’
Halk Sağlığı Uzmanları Derneği’nden Dr. Hilal Özcebe eğitim alanında halihazırda yaşanan eşitsizliklerin pandemi döneminde katmerlendiği gibi, fiziksel ve ruhsal sağlık sorunlarının da tırmandığını ifade etti.
İzleme Kurulu’ndan Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın açıklamalarına dikkat çekerek, şöyle konuştu: “Ben dün gece sayın bakanın ‘İstersek günde 1.5-2 milyon aşılama yapabiliriz’ sözlerini dinleyince neden istemediğimizi merak ettim çünkü biz buna muhtacız”. Davutoğlu Şenol, aşı çeşitliliği ve mobil sağlık hizmetlerine de ihtiyaç olduğunu sözlerine ekledi.
‘Aşıyı kim tedarik edecek’
TTB Aile Hekimliği Kolu Sekreteri Dr. Sibel Uyan da sağlık bakanının “Aşılama yapabiliriz, yeter ki aşı olsun” sözünün beraberinde “Bakan bey de bilmediğine göre bu aşıyı bu ülkeye kim tedarik edecek” sorusunu getirdiğine dikkat çekti. Aile hekimlerindeki mevcut iş yükünden bahseden Uyan, bu konuda acil bir planlamaya ihtiyaç duyulduğunu belirtti.
TTB Pratisyen Hekimler Kolu Başkanı Dr. Derya Pekbayık işyerlerinin temaslı listelerini güvenilir bir biçimde sunmaması, yetkilendirilmemiş laboratuvarlardan alınan raporlarla PCR testi pozitif çıkanların temaslı olarak listeye eklenmesi, MHRS’nin işlevli kullanılamaması gibi sorunları dillendirdi.
TTB Merkez Konseyi üyesi Dr. Alican Bahadır ise TTB’nin birinci basamak sağlık hizmetlerinin önemine ilişkin uyarılarının hiçbir biçimde dikkate alınmamasının sonuçlarıyla karşılaşıldığını söyledi. Aşılama çalışmalarındaki yavaşlığın ve belirsizliğin toplumsal bağışıklığı giderek zorlaştırdığına dikkat çeken Bahadır, sağlık sisteminde ve salgın yönetiminde birinci basamak sağlık hizmetlerinin hayati önemde olduğunun bir kez daha altını çizdi.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.