Hellim Çeler!

Bu genç dostu askerden tanırım. Birlikte görev yaptık. Şimdiki gibi yine yüzü hep güleçti. Umarım hep böyle kalsın. Hep didinsin uğraşsın. Heyecanını ve motivasyonunu hiç yitirmesin. Gençlerin ve her zaman genç kalanların sevgisi hep onunla olsun. Bugün “Gündem Dışı Konuşmalar”! Çok pardon! “Güncel Konuşmalar” diye adlandırılan bölümde güzel ve bilgilendirici bir konuşma yaptı. Hellim konusuna değindi. Çok yararlı bilgiler verdi. Bazıları şunlar: Türkiye Cumhuriyeti Türk Patent Endüstrisi 133 numaralı “Coğrafi İşaret Tescil Belgesi” 4 Kasım 2009 tarihli ve MERSİN 10 KKTC Sanayi Odası adına kayıtlı. Hellim/Halloumi adına markalanmış ve kayıtlanmış durumda. Teknik özellikleri ve denetim biçimi ekte verilen coğrafi işaret, 04.11.2009 tarihli ve 27396 sayılı Resmi Gazetede ilan edilmiş olup, 555 sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 12nci maddesi gereğince 10.10.2008 tarihinden geçerli olmak üzere TESCİL edilmiştir. Yukardakilerinden ne anlaşılıyor? HELLİM BİZİMDİR! (Bizim kim olduğumuzu sual edecek olursanız uzun hikâye) İstanbul piyasasında 2014 sonu yapılan bir Pazar araştırmasında ilginç verilere ulaşılmış. 10 farklı ulusal ve uluslararası marketten 36 adet hellim satın alınmış. Bu marketlerin Türkiye genelinde 9921 şubesi mevcut. İstanbul’da ise 2783 şubesi var. Marketler orta ve alt gelir gruplarına hitap edebiliyor. Araştırmanın amacı; hellim/halloumi ürününün İstanbul pazarındaki yaygınlığını ölçmek, hellim adı altında satışı yapılan ürünlerin ne kadarının KKTC’de üretildiğini tespit etmek, hellimin ortalama hangi fiyatlara satıldığını bulmak ve hellimin COĞRAFİ İŞARET TESCİLİNE uygun üretilip üretilmediğini araştırmaktır. Sonuçlar oldukça ilgi çekici, özetle değinelim:

• 10 market zincirinin hepsinde de hellim adında satış yapılması, hellimin İstanbul’da satılan EN YAYGIN peynirlerden biri olduğunu göstermektedir. Bu hellimlerin %47,22’si Kuzey Kıbrıs’ta üretiliyorken, %52,78’i Türkiye’de hellim adı altında üretilmektedir. Başka bir ifadeyle, piyasaya sunulan hellimlerin YARISINDAN FAZLASI TC’de üretilmektedir.
• En yaygın olarak satılan marka TC’de üretilen SÜTAŞ’tır. Bunu TC’de üretilen PINAR ve YÖRSAN ile KKTC’de üretilen EKİCİ takip etmektedir.
• En yaygın olarak piyasada bulunan markaların TC’de üretilmesi, TC’de hellim adı altında üretilen ürünlerin toplam hellim satışları içerisindeki paylarının, piyasada bulunma oranlarından daha yüksek olabileceğini varsaymaktadır. Bir başka ifadeyle perakende sektöründe TC’li üreticilerin piyasa payı, piyasada bulunma oranı olan %52,78’den daha fazla olabileceği düşünülmektedir.
• Türkiye’de marka bilinilirliği yüksek olan ve Türkiye’de hellim adı altında üretim yapan bazı önemli markaların (Sütaş ve Pınar gibi) tüketici tarafından daha fazla tercih edilebileceği düşünülmektedir.
• KKTC’deki firmaların, Türkiye’nin önde gelen ve çoğunlukla uluslararası boyutta ticaret yapan işletmelere fason üretim yapmalarının, KKTC’deki üreticilerin yakalamış oldukları standart ve kalite konusunda ÇOK ÖNEMLİ BİR POZİSYONDA olduklarını göstermektedir.
• KKTC’li üreticilerin kendi markalarıyla ihracat yaptıkları bilinse de, bu araştırma kapsamında hem KKTC’de hem de TC’de satış yapan tek bir markanın olması, markalaşma konusunda KKTC’li üreticilerin yeterince BAŞARILI OLAMADIĞINI göstermektedir. Markalaşma konusunda devlet desteklerinin dışında KKTC’deki şirketlerin ORTAK MARKA OLUŞTURMALARI da gündeme gelmelidir.
• Hellim adı altında satılan ürünlerin fiyatları kıyaslandığında KKTC’deki ortalama fiyatlar %8 daha UCUZDUR.
• Her iki ülkede de üretilen ürünlerin en düşük fiyatı aynıdır. KKTC’deki ihracat teşvik primine rağmen TC’li üreticiler KKTC ile rekabet EDEBİLMEKTEDİR.
• KKTC’nin hellim ihracatında en önemli pazarı Kuveyt ve Türkiye’dir. 2013 yılı içerisinde yapılan hellim ihracatının %49,46’sı Kuveyt’e, %28,67’si Türkiye’ye yapılmıştır.
• Ağırlıklı hellim tüketiminin perakende ticaret sektöründe olduğu ve bilinen markaların tüketici tarafından daha fazla tercih edileceği kabul edilirse, KKTC‘nin TC’ye yaptığı hellim ihracatının EN AZ İKİ KATI ARTABİLECEĞİ düşünülmektedir.
• Türkiye’de hellim adı altında üretimin durdurulması, KKTC’li üreticilerin TC’deki hellim fiyatlarını BELİRLEMELERİNE sebebiyet verecektir.
• KKTC’nin en önemli ihracat ürünlerinin başında HELLİM gelmektedir. 2013 yılında hellim ihracatı TOPLAM KKTC İHRACATININ yaklaşık %23,74’ünü oluşturmakta ve 2011-2013 yılları arasında 18 milyon USD’den 28 milyon USD seviyelerine ulaşmıştır.

Genç Vekil Zeki Çeler’in bu konuları gündeme taşıması ve halkı bilinçlendirip, üreticiye ön ayak olup, bu kapının açılmasına öncülük etmesi, güzel ve örnek bir davranıştır. Ama yeterli mi? Yetersiz! Ne yapmalı? Kıbrıs Türk Sanayi Odası, ayağına kurşun sıkıp, açlık sınırı altında yaşayan halkın yarısını küstürüp gücendirmek yerine ve GÖÇ YASASI’nı savunacağına, Türkiye mahkemelerinde, Türkiye yasalarının kendisine tanıdığı hakkı söke söke almalı ve pazar payını artırmaya bakmalıdır. Verilen bir hakkı savunmak, abesle iştigal edip absürt (anlamsız, saçma) davranışlar sergilemekten yeğdir.