20'lik dişiniz çıktı mı? Çıkmışsa evrilmemiş olabilirsiniz...

Yirmi yaş dişi olan insanlar, dişler çıkmaya başladığında aldırmak zorunda kalıyor. Çünkü 17-25 yaş arasında çıkan bu dişler genelde çene içine gömülü olarak kalıp ağrıyapıyor.

Dışarıya uzayabilse bile diğer dişleri çarpıtıp ağzın şeklini bozma riski taşımakta. Neden mi? Çünkü aslında çene yapımızda bu dişlere yer yok. Peki ihtiyacımız olmadığı halde neden hala çıkıyorlar? Zamanda 100 milyon yıl kadar geriye gidecek olursak ilk insansıların ağızlarında 32 adet diş olduğunu görürüz. Tabii çeneleri daha genişti ve yirmilik dişler bu çene yapısında önemli bir role sahipti. Atalarımız avlanmaya başladığında henüz etleri pişiremiyor, çiğ olarak yemek zorunda kalıyorlardı. Dolayısıyla ağızlarındaki dişler vahşi hayvanlarınkinden pek de farklı değildi. Belki bir aslanın dişleri kadar keskin olmayabilirler ama birçoğu bugün olduğundan daha sivri ve güçlüydü. 32 dişe sahip olmak çiğneme kapasitesini artıyordu. Ancak evrimsel süreçte geliştikçe beynimiz büyüdü, çenemiz küçüldü. Çenenin küçülmesine sebep olan mutasyon MYH16 adlı gende ortaya çıktı. Kafatası yapısı ve çene değişime uğrayınca, atalarımızın hayatına başka besinler de girmeye başladı. Büyük bir beyin,balık tutma, ateş yakma gibi becerilerle sonuçlandı. Böylece tüketilen besinler git gide daha yumuşak hale geldi. Zamanla yirmilik yaş dişlerine hiç ihtiyaç kalmadı.

Günümüzde, insanların %35’inde yirmilik dişler tamamen ortadan kaybolmuş durumda. Yine de bazılarımızın genleri hala bu dişleri üretmek için çalışmaya devam ediyor. Ama yirmilik yaş dişi çıkmayanların evrimsel açıdan daha üstte oldukları iddiası yanlış. Çünkü uzak gelecekte çene yapısının nasıl bir değişime uğrayacağı ya da beslenme alışkanlıklarının ne yönde değişeceği tahmin edilemez. 2007 yılında yayınlanan bir araştırmada (Jay W. Friedman), insanların üçte ikisinin yirmilik yaş dişini aldırılmasına gerek olmadığı açıklanmıştı. Araştırmada, birçok insanın yirmilik dişlerinin çenedeki diş dizilimine uyum sağlayarak çıktığı söyleniyordu.